Het bevoegd gezag kan bij de aanvraag om een omgevingsvergunning eisen dat u ook een vergunning ingevolge de Natuurbeschermingswet 1998 (Nbw) aanvraagt. Het is namelijk verplicht om zo'n vergunning te bezitten als een project kan leiden tot verstoring van soorten in een Natura 2000-gebied. Dat blijkt nog niet eenvoudig.
Stikstofdepositie
In veel gevallen speelt stikstofdepositie een rol. Stikstofdepositie leidt tot vermesting en/of verzuring van de bodem. In natuurgebieden kan dit negatieve effecten hebben op de aanwezige, beschermde flora en fauna. Stikstofdepositie ontstaat bij de uitstoot van ammoniak, met name bij veehouderijen, en bij de uitstoot van stikstofoxiden als product van verbrandingsprocessen, dus vanwege verkeer, industrie, huishoudens e.d.
Jurisprudentie
Er is volgens jurisprudentie al sprake van een mogelijk significant verstorend effect bij een zeer geringe hoeveelheid stikstofdepositie als op habitats in de Natura 2000-gebieden zogenaamde kritische depositiewaarden vanwege achtergrondconcentraties worden overschreden. Dit is voor zeer veel habitats in Nederland het geval.
Referentiedatum
Bij de beoordeling of er sprake is van mogelijk significante gevolgen wordt de stikstofdepositie die al bestond op de zogenaamde referentiedatum niet beschouwd. De referentiedatum voor een Natura 2000-gebied is afhankelijk van de aanwijzingsdatum van dit gebied ingevolge de richtlijn 79/409/EEG (Vogelrichtlijn) of de richtlijn 92/43/EEG (Habitatrichtlijn). Als de aangevraagde situatie dus leidt tot minder stikstofdepositie dan op de referentiedatum is zonder meer sprake van een vergunbare situatie.
Jurisprudentie (ABRvS 201303938/1/R2 van 27 november 2013) geeft echter aan dat bij vaststelling van de referentiesituatie rekening dient te worden gehouden met die vergunningsituatie die vanaf de referentiedatum de laagste stikstofemissie vanuit de inrichting met zich meebrengt. Daarmee zijn dus de bestaande rechten die bestonden op de referentiedatum mogelijk ingeperkt.
Bij de aanvraag om een Nbw vergunning is het dus zaak om bestaande rechten in de referentiesituatie goed in kaart te brengen.
Programmatische Aanpak Stikstof
In veel nieuwe situaties is het niet mogelijk om een Nbw vergunning te verlenen omdat de handeling op de referentiedatum nog niet werd verricht. Dit komt bijvoorbeeld voor bij geheel nieuwe inrichtingen of bij uitbreiding van activiteiten bij een bestaande inrichting die een relevante stikstofuitstoot kennen. Om deze impasse te doorbreken is de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) in het leven geroepen.
In de PAS werkt een aantal overheden samen om bij Natura 2000-gebieden twee doelen tegelijk te bereiken. Aan de ene kant wordt de achteruitgang van de biodiversiteit in die gebieden, voor zo ver die het gevolg is van stikstofdepositie, tot staan gebracht en omgezet in herstel door maatregelen te treffen in de Natura 2000-gebieden. Aan de andere kant wordt er weer ruimte gemaakt voor nieuwe economische activiteiten met stikstofuitstoot in de buurt van die gebieden.
Deze ontwikkelingsruimte wordt daarbij mogelijk doordat extra maatregelen op nationaal niveau - die met name ingrijpen in de uitstoot vanuit de landbouw - worden genomen. De daarmee gepaard gaande extra afname van de depositie kan voor 50% worden ingevuld voor nieuwe economische activiteiten. Die ruimte was er bijna niet meer, want nieuwe vergunningen konden door de rechter worden vernietigd omdat ze in strijd waren met onze internationale verplichtingen op het gebied van biodiversiteit.
PAS in zomer 2014 in werking
Op 30 oktober heeft staatssecretaris Sharon Dijksma de Tweede Kamer geïnformeerd over de voortgang van de PAS. De verwachting is dat het ontwerp Programma Aanpak Stikstof in het voorjaar van 2014 gereed is. Na de openbare inspraak en de bestuurlijke besluitvorming door de provincies is het streven dat de PAS in de zomer van 2014 in werking treedt.
Contactpersoon: h.huizer [at] peutz.nl (subject: %5Bwebsite%5D%20Natura2000%20en%20stikstofdepositie) (Hans Huizer) en j.harbers [at] peutz.nl (subject: %5Bwebsite%5D%20Natura2000%20en%20stikstofdepositie) (Jasper Harbers)