Markt komt met nieuwe methode om oververhitting van woningen te voorkomen
De afgelopen jaren komen hitteproblemen in woningen steeds vaker in het nieuws. Deels komt dat door de steeds hetere zomers. Een andere oorzaak is het hebben van onvoldoende houvast bij het ontwerpen en toetsen van het zomercomfort van woningen. Een aantal marktpartijen – Stroomversnelling, ISSO, Peutz, Nieman Raadgevende Ingenieurs en Vabi – is in dit gat gesprongen en komt nu met een methode voor de bouwsector om oververhitting van woningen te helpen voorkomen: de ISSO/SV Beoordelingsmethode Zomercomfort Woningen.
Voor woningbouw is in Nederland geen wettelijke bepalingsmethode voor zomercomfort. De richtlijn ISSO 32, die is ontwikkeld voor de utiliteitsbouw, wordt veel gebruikt als beoordelingsbasis. Hierop is weliswaar een aanvulling gepubliceerd voor de woningbouw in de vorm van GIW/ISSO 2008, maar die is nooit door de markt omarmd en wordt ook niet doorontwikkeld. De in deze aanvulling gebruikte uitgangspunten zijn inmiddels ook achterhaald, zoals 1964 als klimaatreferentiejaar, de aanname van altijd gesloten ramen en het alleen 's nachts meetellen van te warme slaapkamers. Daarnaast is er een gebrek aan standaardisatie en transparantie bij het beoordelen. Dit leidt tot het moeilijk kunnen interpreteren van de resultaten. Dat maakt het voor opdrachtgevers lastig om te sturen op goede prestaties voor zomercomfort. De nieuwe BENG-eisen en de TOjuli-indicator geven vanaf 2020 meer houvast voor nieuwbouwprojecten. Deze eisen zijn echter een toetsingsinstrument en zijn onvoldoende precies om gedurende het gehele zomerseizoen thermisch comfort in beeld te brengen en voorspellen. Ook ontbreken eisen en richtlijnen voor renovatie en bestaande bouw.
De nieuwe ISSO/SV Beoordelingsmethode Zomercomfort Woningen berekent over de periode van de laatste maandag in april tot de laatste zondag in september hoeveel uren de temperatuur in elke verblijfsruimte hoger is dan een bepaalde temperatuur die als comfortabel wordt gezien. Welke temperatuur dat precies is, hangt af van de buitentemperatuur. Als het buiten immers warm is, vinden mensen het over het algemeen ook fijn als het binnen niet heel koud is. Dit is de zogenaamde Adaptieve Temperatuur Grenswaarde (ATG). De verwachte overschrijding van deze grenswaarde wordt berekend op basis van een fictief standaard klimaatjaar, namelijk 2018:T1 zoals beschreven in NEN 5060. Dit betekent dat de kans 1% is dat het daadwerkelijke klimaat in 2018 warmer is dan dit fictieve jaar. De ISSO/SV Beoordelingsmethode Zomercomfort Woningen combineert deze twee uitgangspunten en beschrijft een hele reeks standaardinstellingen voor het berekenen van het verwachte totaal aantal uur dat de binnentemperatuur boven de comfortabele temperatuur uitkomt. Tenslotte zijn drie categorieën bepaald – Acceptabel, Goed en Zeer Goed – die een verblijfsruimte kan behalen als het totaal aantal uur binnen bepaalde bandbreedtes blijft.
In de praktijk zullen deze methode en de gedefinieerde categorieën er vaak toe leiden dat bij goed geïsoleerde woningen met één of meer zonbelaste gevels zonder natuurlijke beschaduwing vrijwel altijd zonwerende voorzieningen (zoals zonweringen zonwerende beglazing) nodig zullen zijn voor een classificatie "goed". Een "zeer goede" beoordeling vraagt vrijwel altijd om actieve koeling. De classificatie "acceptabel" klinkt misschien als een uitkomst, maar zal er wel toe leiden dat de woning in de zomerperiode regelmatig onaangenaam warm wordt. Dat wordt door deze nieuwe methode vanaf het ontwerp en opdrachtverlening al duidelijk, in plaats van achteraf. Gebruik van de nieuwe BENG-eisen zal in veel gevallen leiden tot een woning die volgens de ISSO/SV Beoordelingsmethode Zomercomfort Woningen een klasse "Acceptabel" rechtvaardigt.
Geïnteresseerden kunnen de volledige methode vinden op de websites van Stroomversnelling en ISSO. Op 3 december 2019 organiseren Stroomversnelling, ISSO, Peutz en Nieman 's ochtends een inhoudelijk seminar over zomercomfort, waar de ISSO/SV Beoordelingsmethode Zomercomfort Woningen en andere recente ontwikkelingen op het gebied van zomercomfort centraal staan. Het seminar is gericht op opdrachtgevers en adviseurs. Meer informatie over het programma van en aanmelding voor dit seminar staat op de website van Stroomversnelling: https://stroomversnelling.nl/
Het Themablad Thermisch Comfort, waar de methode in beschreven staat, is vanaf 10 september te downloaden vanaf https://kennisbank.isso.nl/kennispaper/kennispaper-thermisch-comfort/2019
De initiatiefnemers en auteurs van de methode zijn: M.J. Witkamp (Stroomversnelling), W. Koornneef (Peutz), L. Wijnja-Vlot (Peutz), J. Kaspers (Nieman), H. van Weele (ISSO), C. Schouten (Schouten Techniek), W. Plokker (VABI).
Contact: w.koornneef [at] peutz.nl (Wietse Koornneef), l.wijnja [at] peutz.nl (Louise Wijnja-Vlot)